Ben ik vruchtbaar?
Veel mensen stellen zich vroeg of laat de vraag: ‘kan ik zwanger worden’, ben ik vruchtbaar? Daar is niet zo makkelijk een antwoord op te geven. Eigenlijk kan je dat alleen bewijzen door zwanger te raken, spontaan of na een behandeling. Je kunt echter wel zelf al bedenken of je bepaalde risico’s loopt of juist goede kansen hebt. Zie het als een soort van tips om je kans op zwangerschap te vergroten.
Vruchtbaarheid bij vrouwen
Wanneer je als vrouw wil weten of je vruchtbaar bent, kun je jezelf een aantal vragen stellen:
1. Leef ik gezond?
Vrouwen die een gezond gewicht hebben met een BMI tussen 20-25, niet roken, geen drugs gebruiken, zo min mogelijk alcohol drinken en regelmatig bewegen hebben een grotere kans op een zwangerschap. Slik alvast foliumzuur ter voorkoming van een open ruggetje bij je baby. Wanneer je bepaalde medicijnen gebruikt, onderzoek dan of ze samen mogen gaan met zwangerschap.
2. Heb ik een regelmatige cyclus en heb ik daarmee goede kansen?
Wanneer je cyclus tussen de 24-37 dagen duurt, krijg je waarschijnlijk iedere maand een eisprong en daarmee een kans. Duurt je cyclus langer, dan blijft een eisprong (en dus ook je menstruatie) vaak uit. Heb je een korte cyclus, dan ben je vaker ongesteld en dat kan een teken zijn dat je niet zo veel eicellen meer hebt. Zeker als er in de familie vrouwen zijn die al vroeg (eerder dan 52 jaar) in de overgang komen, is dat een signaal dat je mee moet nemen in bovenstaande vraag.
3. Wat doet mijn leeftijd op mijn kansen op zwangerschap?
De optimale kans op zwangerschap ligt ergens rond de leeftijd van 25 jaar. Tot 32 jaar bedragen je kansen ongeveer 20% per maand. Daarna loopt dat langzaam af. Hoe ouder, hoe sneller dat gaat. Er ontstaat steeds meer DNA-schade in de eicel. Je vruchtbaarheid houdt ongeveer 10 jaar eerder op dan dat je de overgang bereikt. Daarom worden in Nederland geen behandelingen meer vergoed bij vrouwen van 43 jaar en ouder. Wanneer er geen andere reden dan leeftijd wordt gevonden voor een uitblijvende zwangerschap, is IVF dus wellicht ook niet van toegevoegde waarde. We werken dan immers in onze vruchtbaarheidskliniek nog altijd met materiaal dat een bepaalde leeftijd heeft en door de tijd wat kwaliteit verloren heeft.
4. Wanneer ben ik vruchtbaar? Heb ik voldoende seks?
Doe ik het wel goed? Zo lang als je ‘gewone’ vaginale seks hebt op regelmatige basis, doe je het goed. Bepaalde standjes, orgasmes bij de vrouw, die zijn niet van invloed. Als je ongeveer om de dag seks hebt rond het midden van je cyclus, dus ongeveer tussen dag 10 en 17 van je cyclus, dan zit je qua timing bijna altijd goed. Soms word je op het goede spoor gezet omdat je merkt dat je meer heldere vaginale afscheiding krijgt, dat is een teken van vruchtbare dagen. Ongeveer 50% van de vrouwen ervaart wat last van de onderbuik rondom de eisprong. Daarnaast hebben veel vrouwen meer zin in seks wanneer ze vruchtbaar zijn. Ervaar je seksuele problemen, praat er dan over met je arts. Afhankelijk van de oorzaak kan het probleem wellicht opgelost of verkleind worden met bijvoorbeeld een verwijzing naar de psycholoog, seksuoloog, bekkenbodemtherapie of inseminaties. Blijf er in ieder geval niet mee lopen!
5. Heb je een medische voorgeschiedenis waardoor je bepaalde risico’s hebt gelopen?
Wanneer je een grote buikoperatie hebt ondergaan, bijvoorbeeld na een gesprongen blindedarm of door de ziekte van Crohn, heb je meer kans op verklevingen in je buik waardoor de eicel na een eisprong misschien niet goed door de eileider naar de baarmoeder vervoert kan worden. Dit kan ook gebeuren na het oplopen van een geslachtsziekte, bijvoorbeeld door chlamydia. Daardoor kunnen ook eileiders zelf beschadigd raken. Risicovol seksueel gedrag kan dus ook van belang zijn. Ook wanneer je een oncologische voorgeschiedenis hebt, kan je vruchtbaarheid aangetast zijn.
6. Ben ik eerder zwanger geweest?
Wanneer je al eens zwanger bent geweest, heb je eigenlijk bewezen dat het systeem van zwanger worden werkt. De kans dat je dan nog eens zwanger wordt, is heel groot.
Vruchtbaarheid bij mannen
Wanneer je als man een kinderwens hebt en wil weten of je vruchtbaar bent, kun je jezelf de volgende vragen stellen:
1. Leef ik gezond?
Wanneer je gezond leeft, heb je meer kans dat je goed zaad hebt. Zowel op DNA-niveau als op het niveau van het ‘zwemsysteem’ moet alles zo optimaal mogelijk zijn. Wanneer je bijvoorbeeld blowt, wordt het zaad trager. Van vitaminen en voedingssupplementen is nog nooit echt goed bewezen dat ze helpen om sneller zwanger te worden, van stoppen met roken wel. Anabole steroïden verstoren het testosteronsysteem en zijn daardoor slecht voor het libido (zin in het hebben van seks) en de zaadkwaliteit.
2. Wat doet mijn leeftijd op mijn kansen?
Oudere mannen (boven de 40) hebben een steeds iets minder goede kans om een zwangerschap tot stand te brengen. De zaadcellen hebben wat vaker genetische schade.
3. Heb ik voldoende seks? Doe ik het wel goed?
Om een vrouw zwanger te maken, is een zaadlozing in de vagina belangrijk. Wanneer er seksuele problemen zijn, zoals geen zin in seks, erectieproblemen of problemen met de zaadlozing, is het belangrijk deze te bespreken met een arts. Vaak zijn de problemen psychisch, maar zeker niet altijd. Elke vorm van hulp kan heel zinvol zijn.
Of je goed, zwak of zelfs geen zaad hebt, kan je zelf eigenlijk niets zeggen zonder een zaadonderzoek in het laboratorium (semenanalyse).
4. Heb je een medische voorgeschiedenis waardoor je bepaalde risico’s hebt gelopen?
Ben je eerder gesteriliseerd? Heb je een hersteloperatie ondergaan? Als er grote schade is aan de zaadleiders kunnen er geen zaadcellen meer in het sperma zitten.
Wanneer je een oncologische voorgeschiedenis hebt, kan je vruchtbaarheid aangetast zijn.
Bezoek een vruchtbaarheidskliniek
Wanneer je bij een vruchtbaarheidskliniek komt om hulp te vragen, worden al deze factoren besproken of onderzocht. Daarna wordt de kans op zwangerschap ingeschat en gekeken of en welke hulp nodig is en eventueel een behandeling gestart.
Wanneer je een kinderwens hebt maar denkt dat je kansen op zwangerschap kleiner dan normaal zijn, bespreek dit met je huisarts . Deze kan je verwijzen naar onze kliniek.